Grenade

Cause what you don’t understand
Is

I’d catch a grenade for you
Throw my hand on the blade for you
I’d jump in front of a train for you
You know I’d do anything for you

I would go through all this pain
Take a bullet straight through my brain
Yes, I would die for you, baby
But you won’t do the same...

Τ 1-152

Ίσως πια δεν το βλέπει κανείς, αλλά ας μην αφήνουμε στη μέση ό,τι ξεκινήσαμε. Άλλωστε κι ο Αχιλλέας συνέχισε μπροστά, παρά τη γνώση του επικείμενου θανάτου του. "Ξεπέρασε" και τη Βρισηίδα.... (κι ας έκανε η Αλεξία την ερώτηση-μαχαίρι: "Την αγαπάει ακόμα, όμως, ε;". Τι σημασία έχει;)
Ολίγα σχόλια λοιπόν...

Εκδ. Βολονάκη

Και "προχωρημένα" κείμενα από το "Βιβλίο του Καθηγητή":

Οι μέρες / Over the hill...

Οι μέρες...

Η μέρα που δεν θα έχει "καλημέρα" με τον ήχο της φωνής μου θα είναι -ξέρω-
μια καλύτερη μέρα
Η μέρα που δε θα χρειάζεται να με αποφεύγεις θα είναι -ξέρω-
μια γελαστή μέρα
Η μέρα που δεν θα νιώθεις το βλέμμα μου πάνω σου θα είναι -ξέρω-
μια ελεύθερη μέρα
Η μέρα που δεν θα με ξαναδείς θα είναι -ξέρω-

μια χαρούμενη μέρα

Η μέρα χωρίς Εσένα θα είναι - δεν θέλω να ξέρω-
μια νύχτα χωρίς ξημέρωμα.

Monika - Over The Hill 

Why?
Tell me, why?
You don't call me anymore
Don't you want me anymore?

Black
It's all black
It's the colour of my heart
It's the colour of my eyes

But I'm here
Yes I'm here
Everybody seems to mean so much
Everybody seems to think I'm fine

Late
It's too late
I am punishing myself
By admitting it's too late

Laugh
You may laugh
You can laugh at me for days
You may spit me if you want

But I'm here
I'm still here
Everybody seems to mean so much
Everybody seems to think I'm fine

Look at me
There were more to see
There were more to be proud of...

Πριν το τέλος... Β. Παπακωνσταντίνου

Είναι κάποια τραγούδια που μας σημαδεύουν. Ίσως επειδή τα πρωτο-ακούσαμε σε παιδική ηλικία.
Μοιράζομαι ένα από τα πιο αγαπημένα μου και το αφιερώνω σε ktrnaki k evula! (γιατί εσείς θα πετάξετε μακριά κι εγώ "θα ζω για πάντα εδώ" - και σήμερα με πείσατε πως έχει κι αυτό μια αξία... <3)

Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου
Μουσική: Lucio Battisti
Πρώτη εκτέλεση: Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Το τρενάκι γυρνούσε φωτισμένο και αχνό στον αέρα
κάτω η θάλασσα μ' ένα καράβι το φεγγάρι πιο πέρα
σε θυμάμαι συχνά που φορούσες ένα άσπρο φουστάνι
σε κρατούσα απ'το χέρι ότι ζούμε μου λες δεν μου φτάνει

Στα τραγούδια που λέγαμε οι δυο μας οι φωνές χαμηλώσαν
χαραγμένη καρδιά στο παγκάκι που μετά την προδώσαν

μια φορά μου 'χες πει δεν μπορεί θα το νιώσανε κι άλλοι
πριν το τέλος πως μοιάζει η σιωπή σαν αγάπη μεγάλη

Κι εγώ που ζω για πάντα εδώ κι όλο φεύγω το τέλος πριν να δω
κάθε νύχτα που περνάει γυρίζω ξανά σκοτάδι γίνομαι και παραδίνομαι
στο ρυθμό σου που καίει ακόμα αυτό το σώμα που μένει χρόνια χωρίς σκιά
κάθε νύχτα που περνάει σαν ταινία κι ό,τι ζήσαμε προβάλλεται με φόντο την πλατεία

Κάθε νύχτα που περνάει πάντα εδώ
Κι όλο φεύγω πριν μείνουμε μόνοι το τέλος μη δω

Σιδερένια η σκάλα και μου 'λεγες θα μείνουμε λίγοι
πήρε η νύχτα να πέφτει βαθιά κι ο αέρας με πνίγει
Μηχανές ξεχασμένες κι αδέσποτες στο δρόμου τη σκόνη
Σκέψου να ΄ταν το πάτωμα ασπρόμαυρο και να 'σου το πιόνι
μια φορά μου 'χες πει δεν μπορεί θα το νιώσανε κι άλλοι
πριν το τέλος πως μοιάζει η σιωπή σαν αγάπη μεγάλη

Κι εγώ που ζω για πάντα εδώ κι όλο φεύγω το τέλος πριν να δω
κάθε νύχτα που περνάει γυρίζω ξανά σκοτάδι γίνομαι και παραδίνομαι
στο ρυθμό σου που καίει ακόμα αυτό το σώμα που μένει χρόνια χωρίς σκιά
κάθε νύχτα που περνάει σαν ταινία κι ό,τι ζήσαμε προβάλλεται με φόντο την πλατεία

Κάθε νύχτα που περνάει πάντα εδώ
Κι όλο φεύγω πριν μείνουμε μόνοι το τέλος μη δω

Written in the stars-Υπάρχουνε στιγμές (copy/paste a la greca)

Υπάρχουνε κλεψιές που δεν μπορώ / θα σχολιάζω εδώ...

Τέλος πάντων... Μας αρέσουν και τα δυο...

(άλλωστε το "ελληνικό" μπορεί να το καταλαβαίνει καλύτερα...)

To post αφιερωμένο στην Evangeline για τo συννεφιασμένο εκείνο μεσημέρι που με έκανε να τραγουδάω στις εξέδρες και να χαρώ, έστω και για λίγο... (ksz, thx & soz... I know: nvr agn!)

Τα άλογα του Αχιλλέως, Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ

Σας το διάβασα με αφορμή το τέλος της "Π" και απάντησα με συναισθηματική φόρτιση στο "πείραγμα" του Φοίβου για τον Καβάφη. Έκρηξη που δικαιολογείται, εν μέρει γιατί ο συμπατριώτης μου (Αλεξανδρινός) κατέχει στην καρδιά μου το θρόνο της ποίησης και εν μέρει επειδή ένιωσα πως κατασυκοφαντείται - για άλλη μια φορά. Κι είναι η συκοφαντία το πιο ύπουλο όπλο του δειλού (η λάσπη θα στεγνώσει κι εγώ θα τιναχτώ. Τη σκόνη και τις αράχνες απ' την καρδιά σου να δω μόνο πώς θα διώξεις... Χ.Ν.)

Σας είπα από μνήμης και λίγο από το "Όσο μπορείς". Ακολουθούν και τα δύο, με την ευχή κάποτε στη ζωή σας να συναντήσετε το μεγάλο Αλεξανδρινό...

Τα άλογα του Αχιλλέως

Τον Πάτροκλο σαν είδαν σκοτωμένο,
που ήταν τόσο ανδρείος, και δυνατός, και νέος,
άρχισαν τ' άλογα να κλαίνε του Αχιλλέως·
η φύσις των η αθάνατη αγανακτούσε
για του θανάτου αυτό το έργον που θωρούσε.

Τίναζαν τα κεφάλια των και τες μακρυές χαίτες κουνούσαν,
την γη χτυπούσαν με τα πόδια, και θρηνούσαν
τον Πάτροκλο που ενοιώθανε άψυχο -αφανισμένο-
μιά σάρκα τώρα ποταπή -το πνεύμα του χαμένο-
ανυπεράσπιστο -χωρίς πνοή-
εις το μεγάλο Τίποτε επιστραμένο απ' την ζωή.

Τα δάκρυα είδε ο Ζεύς των αθανάτων
αλόγων και λυπήθη. «Στου Πηλέως τον γάμο»
είπε «δεν έπρεπ' έτσι άσκεπτα να κάμω·
καλύτερα να μην σας δίναμε άλογά μου
δυστυχισμένα! Τι γυρεύατ' εκεί χάμου
στην άθλια ανθρωπότητα πούναι το παίγνιον της μοίρας.

Σεις που ουδέ ο θάνατος φυλάγει, ουδέ το γήρας
πρόσκαιρες συμφορές σας τυραννούν. Στα βάσανά των
σας έμπλεξαν οι άνθρωποι». -Όμως τα δάκρυά των
για του θανάτου την παντοτεινή
την συμφοράν εχύνανε τα δυό τα ζώα τα ευγενή.

Όσο μπορείς

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ' εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

Τριτόκλιτα επίθετα

(Συμπληρωματικά σε όσα είπαμε στην τάξη, κάποιες μαζεμένες παρατηρήσεις. Ελπίζω να βοηθήσουν.)

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

Σε όλα τα τριτόκλιτα τρικατάληκτα επίθετα το θηλυκό γένος:

• Λήγει σε –α βραχύχρονο:
π.χ. ὁ βαθύς, ἡ βαθεῖα, ὁ πᾶς, ἡ πᾶσα, ὁ ἐκών, ἡ ἐκοῦσα, ὁ μέλας, ἡ μέλαινα
• Στη γενική του πληθυντικού τονίζεται πάντοτε στη λήγουσα:
π.χ. τῶν βαθειῶν, τῶν πασῶν, τῶν ἑκουσῶν, τῶν μελαινῶν

---------------------------------------------------------------------------
Τα τριτόκλιτα επίθετα σε –υς, -εια, -υ:

1. στο αρσενικό και στο ουδέτερο είναι:
   
   γενικώς οξύτονα: βαθύς, βαρύς, βραδύς, γλυκύς, δασύς, εὐθύς, εὐρύς, ἡδύς, θρασύς, ὀξύς, παχύς, ταχύς, τραχύς, κ.α,
   βαρύτονα είναι μόνο το θῆλυς, θήλεια, θῆλυ και το ἥμισυς, ἡμίσεια, ἥμισυ (τοῦ ἡμίσεος, της ἡμισείας, τοῦ ἠμίσεος)
   
2. παρουσιάζονται με δυο θέματα:
   
   το ένα σε –υ, από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστική, η αιτιατική και η κλητική του ενικού του αρσενικού και του ουδετέρου, και το άλλο σε –ε, από το οποίο σχηματίζονται όλες οι άλλες πτώσεις και των τριών γενών.
   
3. συναιρούν το χαρακτήρα -ε- με το ακόλουθο –ε- ή -ι- σε –ει-,
   το ἥμισυς συναιρεί πολλές φορές και το -ε- με το –α στο τέλος του ουδετέρου και σχηματίζει και δεύτερο τύπο σε –η: τὰ ἡμίσεα και τὰ ἡμίση.
   
4. την κλητική του ενικού του αρσενικού τη σχηματίζουν χωρίς κατάληξη –ς
   
   π.χ. (ὦ) βαθύ, (ὦ) ταχύ, (ὦ) θῆλυ, (ὦ) ἥμισυ
   
5. την αιτιατική του πληθυντικού τη σχηματίζουν όμοια με την ονομαστική
   
   π.χ. τοὺς βαθεῖς, τοὺς ταχεῖς

--------------------------------------------------------------
Τα σύνθετα σε –ων, -ον, (γεν. –ονος) στη κλητική του ενικού του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού του ουδετέρου ανεβάζουν το τόνο, όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του α΄ συνθετικού:

π.χ. ὁ, ἡ εὐδαίμων, (ὦ) εὔδαιμον - τὸ εὔδαιμον,
ὁ, ἡ εὔγνώμων, (ὦ) εὔγνωμον - τὸ εὔγνωμον,
ὁ, ἡ μεγαλοπράγμων, (ὦ) μεγαλόπραγμον - τὸ μεγαλόπραγμον
αλλά: μεγαλόφρων, (ὦ) μεγαλόφρον – τὸ μεγαλόφρον


Τα δικατάληκτα ενρινόληκτα επίθετα της γ΄ κλίσης έχουν τη κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα: (ὦ) ἐλεῆμον, (ὦ) ἄρρεν


-----------------------------------------------------------------------
Τα σιγμόληκτα επίθετα της γ΄ κλίσης σε -ης, -ες έχουν θέμα σε -εσ-. Στα επίθετα αυτά:

α) η ονομαστική του ενικού του αρσενικού και του θηλυκού γένους σχηματίζεται χωρίς κατάληξη, αλλά το βραχύχρονο φωνήεν -ε- που είναι πριν από το χαρακτήρα εκτείνεται σε -η-. Όλες οι άλλες πτώσεις και των τριων γενών σχηματίζονται από το θέμα -εσ-, αλλά ο χαρακτήρας -σ- ανάμεσα στα δυο φωνήεντα αποβάλλεται, και έτσι τα δυο αυτά φωνήεντα συναιρούνται.

β) η κλητική του ενικού του αρσενικού και του θηλυκού γένους, καθώς και η ονομαστική, η αιτιατική και η κλητική του ενικού του ουδετέρου γένους είναι ίδιες με το θέμα (χωρίς κατάληξη)

π.χ. (ὦ) ἀληθές, τὸ ἀληθές, τὸ ἀληθές, (ὦ) ἀληθές




Τα βαρύτονα σιγμόληκτα επίθετα της γ΄ κλίσης σε -ης, -ες:

α) αν είναι υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην κλητική του ενικού αριθμού του αρσενικού και του θηλυκού γένους και στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού αριθμού του ουδετέρου γένους:

π.χ. ὁ, ἡ συνήθης, (ὦ) σύνηθες - τὸ σύνηθες,
ὁ, ἡ αὐθάδης, (ὦ) αὔθαδες - τὸ αὔθαδες

Εξαίρεση αποτελούν όσα λήγουν σε -ώδης, -ώλης, -ήρης και κλίνονται κανονικά:

π.χ. ὁ, ἡ εὐώδης, (ὦ) εὐῶδες, τὸ εὐῶδες,
ὁ, ἡ ἐξώλης, (ὦ) ἐξῶλες, τὸ ἐξῶλες,
ὁ, ἡ ποδήρης, (ὦ) ποδῆρες, τὸ ποδῆρες

β) στη γενική του πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα αντίθετα με τον κανόνα από αναλογία προς τη γενική του ενικού:

π.χ. τῶν συνήθων (όπως τοῦ συνήθους),
τῶν πλήρων (όπως τοῦ πλήρους ),
τῶν εὐώδων (όπως τοῦ εὐώδους)

H ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ 1453

Το αφιέρωμα του National Geographic

---------------------------------------------------------------------
Από το αφιέρωμα της εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ"
AΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΖΕΝΑΚΟΣ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 25 Μαΐου 2003

 

H MAXH
Την Πέμπτη 29 Μαΐου 2003 συμπληρώνονται 550 χρόνια από εκείνη την Τρίτη όπου η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Τούρκων.
Για την επιβίωσή της η Κωνσταντινούπολη πάλεψε θαρραλέα αλλά η μοίρα της είχε ήδη προδιαγραφεί 249 χρόνια πριν, όταν την είχαν κουρσέψει οι Σταυροφόροι και οι Ενετοί της χριστιανικής Δύσης (βλ. τεύχος 11, 4.5.03). Το βυζαντινό κράτος διασπάστηκε τότε σε τρία μέρη: στην Αυτοκρατορία της Νικαίας, στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και στην Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Ετσι, όταν το 1259 ο Μιχαήλ Παλαιολόγος, σφετεριστής του αυτοκρατορικού θρόνου της Νικαίας, κατόρθωσε με τη βοήθεια των Γενουατών να διώξει τους Ενετούς από την Κωνσταντινούπολη και μετά από δύο χρόνια, το 1261, να στεφθεί ο ίδιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ως Μιχαήλ H' ο Ελευθερωτής, η αυτοκρατορία ήταν πλέον διαμελισμένη και συρρικνωμένη και η Βασιλεύουσα λεηλατημένη και πάμπτωχη. Ο Μιχαήλ H', για να ανταμείψει τους Γενουάτες για τις υπηρεσίες τους, τους παραχώρησε τον Γαλατά. Οι ηγεμόνες της Ηπείρου και της Τραπεζούντας αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν τον Μιχαήλ ως αυτοκράτορα.
Τα άλλοτε πλούσια βυζαντινά λιμάνια και αστικά κέντρα τα κατείχαν Φράγκοι, και στη Μικρά Ασία οι Τούρκοι γίνονταν όλο και πιο απειλητικοί. Το εσωτερικό της αυτοκρατορίας σπαρασσόταν από εμφύλιες διαμάχες. H αδυναμία - και πολλές φορές η αμέλεια - των αυτοκρατόρων να προφυλάξουν τα ανατολικά σύνορα από την επέλαση των Οθωμανών στέρησε το Βυζάντιο από τους πλούσιους σιτοβολώνες της Μικράς Ασίας και από τη δυνατότητα στρατολόγησης ανδρών. Ετσι, ταλανισμένη από εμφυλίους πολέμους, από την πανώλη του 1347 που εξόντωσε πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού της, έχοντας χάσει όλες σχεδόν τις κτήσεις της (ακόμη και τη Θεσσαλονίκη), με μόνο το Δεσποτάτο του Μορέως να επιβιώνει και να ανθεί πνευματικά κα πολιτιστικά, και με τον κλοιό των Τούρκων να σφίγγει αδιάκοπα γύρω της, η Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 15ου αιώνα ήταν πλέον μια πόλη-κράτος και όχι πρωτεύουσα αυτοκρατορίας. H μοναδική ελπίδα της ήταν η Δύση.
Ενωτικοί και ανθενωτικοί


H Δύση ωστόσο, με επικεφαλής τον πάπα, για να προσφέρει βοήθεια απαιτούσε την ένωση των δύο Εκκλησιών, με τους δικούς της όρους φυσικά. Οι προσπάθειες για την ένωση της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είχαν ξεκινήσει σχεδόν αμέσως μετά το Σχίσμα τού 1054. Πριν από την άλωση του 1204 είχαν γίνει γύρω στις τριάντα προσεγγίσεις και συμβούλια. Μετά το 1204 έγιναν τρεις ακόμη προσπάθειες προσέγγισης των δύο Εκκλησιών: H πρώτη επιβλήθηκε βίαια από τους φράγκους κατακτητές στους υπόδουλους Βυζαντινούς. H δεύτερη είχε τη μορφή περισσότερο πολιτικής παρά θρησκευτικής προσέγγισης Ανατολής - Δύσης με πρωτεργάτες τον αυτοκράτορα Μιχαήλ H' και τον πάπα Γρηγόριο I' (Σύνοδος της Λυών, 1274). Τέλος, η τρίτη ξεκίνησε στη Φεράρα το 1438 και ολοκληρώθηκε στη Φλωρεντία έναν χρόνο αργότερα με την υπογραφή της συμφωνίας της Ενωσης.
Ο απελπισμένος για βοήθεια αυτοκράτορας Ιωάννης H', μαζί με τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωσήφ και μεγάλη αντιπροσωπεία κληρικών και διανοητών της Ορθοδοξίας, είχε φθάσει στη Φεράρα αποφασισμένος να κάνει οποιεσδήποτε παραχωρήσεις προκειμένου να του παρασχεθεί η πολυπόθητη στρατιωτική αρωγή ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει την τουρκική απειλή. Στο μεταξύ όμως ο Ιωσήφ πέθανε και έτσι το πρωτόκολλο της Ενωσης δεν έφερε την υπογραφή πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης. Τα υπόλοιπα μέλη της ορθόδοξης αντιπροσωπείας υπέγραψαν, εκτός από ένα, τον Μάρκο Ευγενικό, ο οποίος, ως επικεφαλής των ανθενωτικών, αντέκρουσε τα επιχειρήματα του επικεφαλής των ενωτικών Βησσαρίωνος, επισκόπου Νικαίας.
Ωστόσο, αν οι καιροί, σύμφωνα με την άποψη του αυτοκράτορα και των υψηλά ισταμένων κληρικών και πολιτικών, απαιτούσαν την ένωση των δύο Εκκλησιών, ο ορθόδοξος κλήρος στη συντριπτική πλειονότητά του και σύσσωμος ο λαός ήταν αντίθετοι με αυτήν. Οσοι τάχθηκαν υπέρ της Ενωσης αντιμετώπισαν τη λαϊκή οργή. Ο νέος πατριάρχης Γρηγόριος Μάμμας δεν έγινε ποτέ αποδεκτός από το ποίμνιό του. Ο λαός θεωρούσε πνευματικό του ηγέτη τον Μάρκο Ευγενικό και μετά τον θάνατό του τον φιλόσοφο Γεώργιο Σχολάριο, ο οποίος, μολονότι στη Φλωρεντία είχε ταχθεί υπέρ της Ενωσης, επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη άλλαξε γνώμη και μετανοημένος έγινε μοναχός με το όνομα Γεννάδιος και πύρινος υπερασπιστής της καθαρής πίστης.
Κληρονομιά ένα συλλείτουργο
Προτού κατορθώσει να διοργανώσει το συλλείτουργο ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών στον ναό της Αγίας Σοφίας, όπως προέβλεπε η Ενωση, ο Ιωάννης H' πέθανε άτεκνος στις 31 Οκτωβρίου του 1448. Αυτοκράτορας εξελέγη ο αδελφός του Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Δεσπότης του Μορέως. H στέψη του Κωνσταντίνου IA' έγινε στον Μυστρά από τον τοπικό μητροπολίτη και όχι στην Κωνσταντινούπολη από τον πατριάρχη. Ο λόγος ήταν ότι, αν η στέψη γινόταν από τον ενωτικό πατριάρχη Γρηγόριο Μάμμα - ο οποίος τελικά αυτοεξορίστηκε στη Ρώμη -, θα ήταν πρόκληση στο λαϊκό αίσθημα και θα μπορούσαν να ξεσπάσουν ταραχές.
Ο νέος αυτοκράτορας έφθασε στην πρωτεύουσά του στις 12 Μαρτίου 1449 και έγινε δεκτός με ειλικρινή αισθήματα αγάπης από τον λαό του. Ο Κωνσταντίνος χρειαζόταν αυτή την αγάπη γιατί ήλπιζε ότι θα τον βοηθούσε να πείσει κλήρο και λαό για την αναγκαιότητα της Ενωσης και ότι έτσι θα κατόρθωνε να φανεί συνεπής προς τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει ο εκλιπών αδελφός του απέναντι στον πάπα της Ρώμης. H κληρονομιά του συλλείτουργου τον βάραινε. Γι' αυτό φρόντισε να πλαισιωθεί από ανθρώπους και των δύο τάσεων: Αρχιναύαρχο και Μέγα Δούκα όρισε τον Λουκά Νοταρά, ο οποίος ανήκε στους ανθενωτικούς και, μολονότι δεν ήταν ιδιαίτερα φανατικός, πίστευε, όπως λέγεται, ότι «κρειττότερόν εστιν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν». Στρατοπεδάρχης έγινε ο Ιωάννης Καντακουζηνός, θερμός υποστηρικτής της Ενωσης. Ο Πρωτομάστωρ Δημήτριος Καντακουζηνός και ο Μέγας Λογοθέτης Μετοχίτης ήταν μάλλον ενάντιοι στην Ενωση αλλά θα συμφωνούσαν με ό,τι αποφάσιζε ο αυτοκράτορας. Το ίδιο και ο πιστός του φίλος και γραμματέας (και μετέπειτα ιστορικός της Αλωσης) Γεώργιος Φραντζής (ή Σφραντζής).
Σύντομη ειρήνη


Μόλις ανέλαβε τα καινούργια του καθήκοντα ο Κωνσταντίνος φρόντισε να στείλει πρεσβευτές στον σουλτάνο Μουράτ B' και να ζητήσει συνθήκη ειρήνης. Ο Μουράτ αναγνώρισε τον νέο αυτοκράτορα και συμφώνησε για την ειρήνη.
Δύο χρόνια αργότερα ο Μουράτ πέθανε, και στον θρόνο της οθωμανικής αυτοκρατορίας ανέβηκε ο 19χρονος γιος του Μωάμεθ B', ο οποίος έσπευσε να διαβεβαιώσει τους ηγεμόνες της Δύσης για τις ειρηνικές του προθέσεις. Ο νέος σουλτάνος μάλιστα ορκίστηκε στο Κοράνι ότι θα σεβόταν την ακεραιότητα της βυζαντινής επικράτειας και ανανέωσε την υποχρέωση του πατέρα του προς τον αυτοκράτορα να καταβάλλει κάθε χρόνο το ποσόν των 300.000 άσπρων από τις προσόδους των ελληνικών πόλεων της κοιλάδας του Στρυμόνα που ανήκαν νομικά στον πρίγκιπα Ορχάν, μακρινό εξάδελφο του Μωάμεθ και κατευθείαν απόγονο του ιδρυτή του οθωμανικού κράτους Οσμάν, άρα διεκδικητή του οθωμανικού θρόνου, ο οποίος διατελούσε υπό τιμητική κράτηση στην Κωνσταντινούπολη.
H απειλή εναντίον της Κωνσταντινούπολης φάνηκε να απομακρύνεται. Ακόμη και ο πάπας θεώρησε εντελώς ακίνδυνο αυτό το παιδάριο. Οταν όμως ο Κωνσταντίνος έστειλε αντιπροσώπους του στην Αδριανούπολη, πρωτεύουσα τότε της οθωμανικής επικράτειας, να ζητήσουν τα χρήματα του Ορχάν, λέγοντας μάλιστα ότι θα έπρεπε να γίνει και κάποια αύξηση στο ποσόν, ο Μωάμεθ θύμωσε και αντί άλλης απαντήσεως έδιωξε τους έλληνες κατοίκους από τις πόλεις της κοιλάδας του Στρυμόνα. H απαίτηση του αυτοκράτορα έδωσε στον Μωάμεθ την αφορμή που ζητούσε για να απαλλαγεί από τον όρκο του.
Ξεκάθαρες προθέσεις
Τον χειμώνα του 1451 ο Μωάμεθ άρχισε να ανεγείρει στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου, σε έδαφος το οποίο τυπικά εξακολουθούσε να είναι βυζαντινό, το κάστρο Μπογάζ Κεσέν («ο κόφτης των Στενών» στα τουρκικά), το σημερινό Ρούμελη Χισάρ, ακριβώς απέναντι από το κάστρο Αναντολού Χισάρ.
Δεν υπήρχε πλέον αμφιβολία ότι ο Μωάμεθ ετοιμαζόταν να εξουδετερώσει την Κωνσταντινούπολη, η οποία εξακολουθούσε να στέκεται σφήνα ανάμεσα στις ασιατικές και στις ευρωπαϊκές κτήσεις της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το Μπογάζ Κεσέν ολοκληρώθηκε στα τέλη Αυγούστου του 1452 και ο Μωάμεθ, αφού το επιθεώρησε και έδωσε εντολή να βυθίζεται κάθε πλοίο το οποίο θα αρνιόταν να σταματήσει για έλεγχο, έφθασε ως τα τείχη της Κωνσταντινούπολης και μελέτησε τις οχυρώσεις επί τρεις ημέρες.
Οι προθέσεις του Μωάμεθ ήταν πλέον ξεκάθαρες. Αφού κατέλαβε τα απομεινάρια των βυζαντινών κτήσεων στον Εύξεινο Πόντο και στην Προποντίδα, άρχισε να ναυπηγεί έναν τρομερό στόλο, ο οποίος δεν υπήρχε ως τότε στις δυνάμεις του. Τον Μάρτιο του 1453 συγκεντρώθηκαν στην Καλλίπολη γύρω στα 150 πλήρως εξοπλισμένα πολεμικά πλοία, εκτός από τα καΐκια που χρησίμευαν για τη μεταφορά μηνυμάτων, με ναύαρχο τον βουλγαρικής καταγωγής εξωμότη Σουλεϊμάν Μπαλτόγλου.
Παράλληλα στη Θράκη ο Μωάμεθ συγκέντρωνε τον στρατό του. Με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς, ο στρατός του Μωάμεθ θα πρέπει να έφθανε τις 100.000 άνδρες: 80.000 τακτικούς, με τα επίλεκτα συντάγματα των γενιτσάρων του, 20.000 ατάκτους και αρκετές χιλιάδες βοηθητικούς και μη μάχιμους για τις διάφορες δουλειές.
H μεγαλύτερη ωστόσο απειλή για τα τείχη της Κωνσταντινούπολης ήταν τα κανόνια του τουρκικού πυροβολικού. Ο Μωάμεθ είχε προσλάβει τον Ουρβανό, ούγγρο μηχανικό ο οποίος είχε επιδιώξει προηγουμένως να προσφέρει τις γνώσεις του στον Κωνσταντίνο αλλά αυτός ούτε τα χρήματα που του είχε ζητήσει ο Ουρβανός διέθετε ούτε τα υλικά που χρειάζονταν για να κατασκευαστούν κανόνια. Ετσι ο Ουρβανός πήγε στον Μωάμεθ και του είπε ότι ήταν σε θέση να του φτιάξει ένα κανόνι που θα μπορούσε να γκρεμίσει ακόμη και τα τείχη της Βαβυλώνας. Ο Μωάμεθ τον πήρε αμέσως στην υπηρεσία του, του έδωσε τέσσερις φορές περισσότερα χρήματα από όσα ζήτησε και τον έστρωσε στη δουλειά. Ο Ουρβανός κατασκεύασε πολλά κανόνια αλλά το αριστούργημά του ήταν ένα κανόνι που το πάχος του μπρούντζου του ήταν 20 εκατοστά, το μήκος της κάννης του οκτώ μέτρα και μπορούσε να εκτοξεύσει βλήμα βάρους περίπου 300 κιλών σε απόσταση 1.500 μέτρων.
Προετοιμασίες για την άμυνα


Ολα αυτά τα μάθαιναν φυσικά στην Κωνσταντινούπολη και ο αυτοκράτορας προσπαθούσε να οργανώσει όσο μπορούσε καλύτερα την άμυνα της πόλης περιμένοντας τη βοήθεια που του είχε υποσχεθεί ο πάπας. Στο μεταξύ η Δύση είχε αλλάξει γνώμη για τον Μωάμεθ, ο οποίος τον Νοέμβριο του 1452 δεν δίστασε όχι μόνο να βυθίσει ένα ενετικό πλοίο που κατέπλεε από τον Εύξεινο Πόντο και δεν σταμάτησε για έλεγχο, αλλά αποκεφάλισε και όλο το πλήρωμά του και τον πλοίαρχό του τον θανάτωσε με ανασκολοπισμό. Ωστόσο η πολυπόθητη βοήθεια προς τους Βυζαντινούς καθυστερούσε.
Ως απόδειξη καλής θέλησης προς τους ρωμαιοκαθολικούς, στις 12 Δεκεμβρίου του 1452 ο αυτοκράτορας οργάνωσε επιτέλους το περίφημο συλλείτουργο στην Αγία Σοφία, όπου μνημονεύτηκαν ο πάπας και ο απών πατριάρχης Μάμμας και αναγνώστηκαν οι όροι της συμφωνίας της Φλωρεντίας. H ένωση των δύο Εκκλησιών είχε τυπικά επιτευχθεί αλλά η βοήθεια από τη Δύση δεν ερχόταν.
Αν όμως οι κυβερνήσεις των χωρών της Δυτικής Ευρώπης αγνοούσαν τις απελπισμένες εκκλήσεις των παγιδευμένων Βυζαντινών, υπήρξαν μερικοί εθελοντές που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στον αυτοκράτορα για τη σωτηρία των χριστιανών της Βασιλεύουσας. H ενετική παροικία της Κωνσταντινούπολης διέθεσε στον αυτοκράτορα όλους τους μάχιμους άνδρες της και όλα της τα πλοία που βρίσκονταν αγκυροβολημένα στον Κεράτιο Κόλπο, τα οποία μετατράπηκαν σε πολεμικά. Επίσης διάφοροι θαρραλέοι Γενουάτες τέθηκαν υπό τις διαταγές του Ιωάννη Ιουστινιάνη Λόνγκο, διάσημου υπερασπιστή οχυρωμένων πόλεων, ο οποίος κατέφθασε τον Ιανουάριο του 1453 στην Πόλη φέρνοντας μαζί του 700 καλά εξοπλισμένους στρατιώτες. Επιπλέον υπήρχαν και μερικοί Ισπανοί και Κρητικοί. Ακόμη και ο πρίγκιπας Ορχάν αποφάσισε να πολεμήσει εναντίον τον ομοφύλων του προσφέροντας στον αυτοκράτορα τη δύναμη της προσωπικής του φρουράς και μερικούς μισθοφόρους.
Συνολικά η δύναμη των υπερασπιστών της Πόλης δεν ξεπερνούσε τους 7.000 άνδρες, εκ των οποίων οι 5.000 ήταν Βυζαντινοί και οι άλλες 2.000 διάφοροι αλλοεθνείς εθελοντές. Αλλά η πραγματική άμυνα βασιζόταν στα πανίσχυρα τείχη της πόλης, τα οποία είχαν στο μεταξύ επισκευαστεί, η τάφρος γύρω από το χερσαίο μέρος είχε καθαριστεί και ο Κεράτιος Κόλπος είχε κλείσει με την αλυσίδα του.
H πολιορκία αρχίζει
Τον Μάρτιο του 1453 ο στρατός του Μωάμεθ άρχισε τμηματικά να συγκεντρώνεται έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Το μεγάλο κανόνι του Ουρβανού, πάνω σε ειδικά φτιαγμένο τροχοφόρο που το έσερναν 60 βόδια, έφθασε και αυτό. Ο Μωάμεθ εμφανίστηκε στις 5 Απριλίου επικεφαλής των 12.000 επιλέκτων γενιτσάρων του και έστησε τη χρυσοκόκκινη σκηνή του στην Κοιλάδα του Λύκου, μερικές εκατοντάδες μέτρα έξω από την πύλη του Αγίου Ρωμανού.
Στο μεταξύ ο τουρκικός στόλος, αφού κατέλαβε τα Πριγκιποννήσια, περιπολούσε τις ακτές της Προποντίδας ώστε να μην μπορεί να πλησιάσει κανένα σκάφος για ανεφοδιασμό της Πόλης.
Στις 6 Απριλίου ο Μωάμεθ, τηρώντας το ισλαμικό τυπικό, έστειλε στην Πόλη μήνυμα λέγοντας ότι αν του παραδινόταν δεν θα πείραζε τους πολίτες της ενώ σε αντίθετη περίπτωση δεν θα έδειχνε τον παραμικρό οίκτο. H απάντηση ήταν αρνητική και η επίθεση των Τούρκων άρχισε αμέσως.
Τα κανόνια του Ουρβανού προξένησαν σοβαρές ζημιές στα τείχη κοντά στη Χαρίσια πύλη, αλλά τη νύχτα οι πολιορκημένοι μπόρεσαν να τα επισκευάσουν ικανοποιητικά.
Οι βομβαρδισμοί συνεχίζονταν με αμείωτη ένταση κάθε μέρα γκρεμίζοντας μεγάλα τμήματα του εξωτερικού τείχους, που οι πολιορκούμενοι τη νύχτα τα επισκεύαζαν όπως μπορούσαν. Εξαλλος ο Μωάμεθ διέταξε τον Ουρβανό να φτιάξει αποτελεσματικότερα κανόνια.
Στόλος μπουνταλάδων
Στο μεταξύ στην Πόλη οι προμήθειες όλο και λιγόστευαν. Το πρωί της Παρασκευής 20 Απριλίου οι σκοποί πάνω στα τείχη προς τη θάλασσα είδαν με αγαλλίαση να πλησιάζουν προς την Προποντίδα τρεις γενοβέζικες γαλέρες που είχε μισθώσει ο πάπας φορτωμένες με όπλα και προμήθειες και ένα μεγάλο βυζαντινό μεταγωγικό με κυβερνήτη τον Φλαντανελά, που είχε σταλεί στη Σικελία για να αγοράσει σιτάρι. Τα πλοία ωστόσο τα είδαν και οι Τούρκοι και αμέσως ο στόλος του Μπαλτόγλου κινήθηκε εναντίον τους.
H ναυμαχία ήταν σίγουρα άνιση. Αλλά οι Γενουάτες και οι Ελληνες ήταν καλύτεροι ναυτικοί από τους Τούρκους και τα πλοία τους πολύ περισσότερο ευέλικτα. Τα τουρκικά πλοία συγκρούονταν μεταξύ τους σπάζοντας τα κουπιά τους. Τελικά, μόλις έπεσε το σούρουπο, τα τέσσερα σωτήρια πλοία γλίστρησαν μέσα στην ασφάλεια του Κερατίου Κόλπου.
Ηταν μια μεγάλη και εμψυχωτική νίκη. Παρά τις απώλειές τους σε έμψυχο υλικό, τα τέσσερα πλοία, εκτός από τις προμήθειες, πρόσθεσαν και μερικούς άνδρες στους υπερασπιστές της Πόλης.
Ο Μωάμεθ όμως εξοργίστηκε πολύ με το πάθημα του στόλου του. Ο άμοιρος Μπαλτόγλου μόλις που γλίτωσε το κεφάλι του, έχασε όμως όχι μόνο τον τίτλο του ναυάρχου αλλά και όλη του την περιουσία.
Πλοία στη στεριά


H αποτυχία αυτή έκανε τον Μωάμεθ να αναζητήσει τρόπο για να εισχωρήσει στον Κεράτιο Κόλπο. Και αφού δεν μπορούσε να σπάσει το φράγμα, ακολούθησε τη συμβουλή ενός ιταλού μηχανικού να μεταφέρει τα πλοία του από την ξηρά. Πράγμα που έκανε, ενώ ταυτόχρονα κρατούσε τους Βυζαντινούς απασχολημένους με τους συνεχείς βομβαρδισμούς στα χερσαία τείχη της Πόλης. Οι χιλιάδες εργάτες που είχε στη διάθεσή του ο σουλτάνος κατασκεύασαν κιλλίβαντες οι οποίοι ποντίστηκαν στη θάλασσα από την πλευρά του Γαλατά, δέθηκαν πάνω τους τα πλοία και μετά τα τράβηξαν με τροχαλίες. Με τον τρόπο αυτόν γύρω στα 70 πλοία μεταφέρθηκαν μέσα στον Κεράτιο Κόλπο.
Στις 22 Απριλίου οι Βυζαντινοί βρέθηκαν προ τετελεσμένου γεγονότος. H απόπειρα του ηρωικού Ενετού Τζιάκομο Κόκο να πυρπολήσει τα τουρκικά πλοία απέτυχε. H εκδίωξη του τουρκικού στόλου από τον Κεράτιο ήταν πλέον αδύνατη.
Ωστόσο ο Μωάμεθ εξακολουθούσε να έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο πεζικό του παρά στον στόλο του. Οι βομβαρδισμοί των τειχών εντάθηκαν ακόμη περισσότερο. Αλλά η Πόλη άντεχε και ο Σουλτάνος προβληματιζόταν. Ο χαλίφης Χαλίλ Τσανταρλί, τον οποίο ο Μωάμεθ είχε κρατήσει στη θέση του Μεγάλου Βεζίρη παρ' όλο που δεν τον συμπαθούσε, πρότεινε να λύσουν την πολιορκία. Αλλά ο Μωάμεθ προτίμησε την πρόταση σέρβων μηχανικών που υπηρετούσαν στο στράτευμά του, να δοκιμάσουν να μπουν στην Πόλη σκάβοντας υπόγειες σήραγγες. Τότε άρχισε μια άλλου είδους μάχη: οι Τούρκοι έσκαβαν λαγούμια απ' έξω προς τα μέσα και οι υπερασπιστές της Πόλης τα εντόπιζαν και απέκρουαν τους επίδοξους εισβολείς.
Ο Μάιος μπήκε μουντός και βροχερός. H θλιβερή εικόνα της Πόλης γινόταν φρικιαστική με τις προειδοποιήσεις των καλογήρων που περιφέρονταν στους δρόμους φωνάζοντας ότι η καταστροφή επέρχεται εξαιτίας της Ενωσης. Τα παλιά πάθη αναζωπυρώθηκαν: οι Ενετοί μάλωναν με τους Γενουάτες, οι Ελληνες με τους Λατίνους, οι ενωτικοί με τους ανθενωτικούς. Και όλοι μαζί ήλπιζαν στο θαύμα.
Εάλω η Πόλις


Ο Μωάμεθ αποφάσισε να εξαπολύσει την τελική επίθεση στις 29 Μαΐου. Εξι ημέρες πριν, στις 23 Μαΐου, ο σουλτάνος είχε ζητήσει και πάλι από τον αυτοκράτορα να του παραδώσει την Πόλη και ο Κωνσταντίνος απάντησε με τα λόγια που έχει καταγράψει ο Φραντζής: «Το δε την πόλιν σοι δούναι, ούτ' εμόν εστιν ούτ' άλλου των κατοικούντων εν ταύτη. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών».
Το βράδυ της 28ης Μαΐου στην Αγία Σοφία ορθόδοξοι και καθολικοί ιερείς φόρεσαν τα επίσημα άμφιά τους και λειτούργησαν από κοινού μπροστά σε ένα ποίμνιο ενωμένο για πρώτη και τελευταία φορά.
H επίθεση άρχισε λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Οι Τούρκοι βασίστηκαν στον όγκο των δυνάμεών τους. Οι λιγοστοί υπερασπιστές της πόλης ωστόσο συνέχιζαν να τους αποκρούουν, τόσο που μια κάποια ελπίδα έλαμψε για λίγο. Αλλά σε κάποια στιγμή ο Ιουστινιάνης τραυματίστηκε και ζήτησε από τους άνδρες του να τον μεταφέρουν στο πλοίο του. H γραμμή της άμυνας έσπασε. Ο Κωνσταντίνος τον παρακάλεσε να μη φύγει, μα φαίνεται ότι αυτός την τελευταία στιγμή δείλιασε. Τότε ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας ξήλωσε από τη στολή του τα διακριτικά που μπορούσαν να προδώσουν το αξίωμά του και όρμησε προς τα τείχη. Δεν τον ξαναείδε ποτέ κανείς.
Με το ξημέρωμα ο Μωάμεθ έριξε στη μάχη τους γενιτσάρους του. Τα κανόνια είχαν προξενήσει ένα μεγάλο άνοιγμα στα εξωτερικά τείχη και, όπως λέγεται, μέσα από την πόλη δεν είχαν κλείσει καλά μια μικρή και από χρόνια αχρησιμοποίητη πύλη, την Κερκόπορτα. Τα στίφη των Τούρκων εισόρμησαν και ξεχύθηκαν στα σπλάχνα της Βασιλεύουσας, η οποία παραδόθηκε σε αδυσώπητη λεηλασία, σφαγή και υποδούλωση. Εάλω η Πόλις!

14 Φλεβάρη... "Love is about what we give not what we get"

"Ούτε μια κουβέντα γι' αυτή τη μέρα;" Και "χρόνια πολλά" και "δεν θα μας πείτε;"
Ας είναι λοιπόν... Με την ευχή ο φτερωτός θεός να σας ανταποδίδεται απλόχερα απ' αυτόν/-ή που αγαπάτε και να ξεπερνάει μια επέτειο. Κι αν έρθει η ώρα να κονταροχτυπηθείτε και να σας συντρίψει η "αδιαφορία" κι η "κοροϊδία", η χλεύη της "αγοράς" κι Εκείνης /-ου, να ξανασηκωθείτε και να συνεχίσετε...

Ράινερ Μ. Ρίλκε
Σβήσε τα μάτια μου...

Σβήσε τα μάτια μου, μπορώ να σε κοιτάζω,
τ’ αυτιά μου σφράγισέ τα, να σ’ ακούω μπορώ.

Χωρίς τα πόδια μου μπορώ να’ρθω σ’ εσένα,

και δίχως στόμα, θα μπορώ να σε παρακαλώ.

Κόψε τα χέρια μου, θα σε σφιχταγκαλιάζω,

σαν να ήταν χέρια, όμοια καλά, με την καρδιά.

Σταμάτησέ μου την καρδιά, και θα καρδιοχτυπώ

με το κεφάλι.

Κι αν κάμεις το κεφάλι μου σύντριμμα, στάχτη, εγώ

μέσα στο αίμα μου θα σ’ έχω πάλι.

μτφρ. Κωστής Παλαμάς

Π 684-867

(Από τις εκδόσεις Βολονάκη και το Βιβλίο του Καθηγητή)

Από το "Βιβλίο του καθηγητή"

At five in The afternoon

Μόλις το πρόσεξα στο πρόγραμμα της τηλεόρασης:
Σινε+ , 21:25 (σε 15')
(αφιερωμένο στη Χριστίνα που με εξέπληξε με την κινηματογραφική της παιδεία και ευαισθησία - Χριστίνα μου κ Λήδα μου, συγγνώμη που σας "έστησα"! Η συζήτησή μας, όμως, εκκρεμεί και η κινηματογραφική λέσχη μπορεί να γίνει πραγματικότητα!)

ΕΙΔΟΣ

Ξένη ταινία - Δράμα

ΕΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

2006

ΔΙΑΡΚΕΙΑ

105 λεπτά

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Μετά την πτώση των Tαλιμπάν στο Aφγανιστάν, επετράπη ξανά στα κορίτσια να πάνε σχολείο. Aλλά ο συντηρητικός πατέρας της Nοκρέ επιμένει στην πεποίθησή του ότι τα κορίτσια δεν πρέπει να μορφώνονται. Παρ'A όλα αυτά, επιτρέπει στην κόρη του να πάει στο θρησκευτικό σχολείο όπου διδάσκεται το Kοράνι. Kάθε πρωί, λοιπόν, η Nοκρέ ξεκινάει, προσποιούμενη ότι υπακούει στις επιθυμίες του πατέρα της. Μόλις, όμως, εκείνος την αφήνει στο σχολείο, εκείνη βγάζει τα πασούμια της, φοράει ψηλοτάκουνα παπούτσια και πάει στο κανονικό σχολείο, όπου τα κορίτσια διδάσκονται και τον αυτοσεβασμό μαζί μ'A όλα τ'A άλλα. Σ'A ένα μάθημα πολιτικής επιστήμης η Nοκρέ αρχίζει να εκφράζει το όνειρό της να γίνει πρόεδρος της χώρας της, έχοντας ως πρότυπο την τέως πρόεδρο του Πακιστάν, Mπεναζίρ Mπούτο... Η ηρωίδα αναζητά τρόπους για να ξεφύγει από τις παγίδες που ο πόλεμος και οι θρησκευτικές προκαταλήψεις έχουν στήσει. Διαδραματιζόμενη σ' ένα τόπο θανάτου, στο Αφγανιστάν μετά το πόλεμο, η ταινία φωτίζεται από το λαμπερό χαμόγελο της ηρωίδας της που βρίσκει μέσα στην μόρφωση ένα δρόμο προς την ελευθερία και την ζωή. H Σαμίρα Μαχμαλμπάφ φτιάχνει μια όμορφη εικαστικά ταινία, ταυτόχρονα σχόλιο πάνω στην πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική κατάσταση μιας ανδροκρατούμενης, θεοκρατικής κοινωνίας. Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στις Kάννες 2003.

ΗΘΟΠΟΙΟΙ

Αγκελέ Ρεζάι, Αμπντολγκάνι Γουσεφραζί, Ραζί Μοχαμπί, Μαρζιέ Αμιρί

ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ/ΕΣ

Σαμίρα Μαχμαλμπάφ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Ιράν, Γαλλίας

Adele 21: πρώτο άκουσμα

               Έπεσε στα χέρια μας η τελευταία δουλειά της Adele (δεύτερο άλμπουμ) και... παραμιλάμε!
Τόσο ζεστή, ευάλωτη και συνάμα τόσο δυνατή χροιά είχαμε καιρό να ακούσουμε σε τόσο νέα τραγουδίστρια. Ταξίδι στα southern blues, τη soul και -γιατί όχι - στην country. Μελωδίες που ζητάνε ένα παλιό malt ή ένα βαθύ "δρύινο" brandy, τις φλόγες στο τζάκι και τόσο δα φως κεριών. Εξαιρετικές μπαλάντες, όπως μας αρέσουν: να σπαράζουν την καρδιά! (Someone like you, Turning tables, One and only). Power ballads που σε αφήνουν να ψάχνεις το σαγόνι σου που κρέμασε (Set fire to the rain). Τραγουδάρες προορισμένες για smash-hits (Rolling In The Deep, Rumour has it).  Απίστευτη διασκευή ενός από τα πιο αγαπημένα μας τραγούδια (Lovesong των Cure - γιατί αυτό; γιατί τώρα;!) Στίχοι που ίσως ταιριάζουν με τη διάθεση αυτού που γράφει... (θα επανέλθουμε σ' αυτό)
Ο καλύτερος δίσκος του '11; Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι η γενιά της Adele βρήκε στο πρόσωπό της τη γνησιότερη φωνή της και ο πήχυς πια είναι πολύ-πολύ ψηλά!

                                                

Γ' κλίση Ουσιαστικών Αρχαίας Ελληνικής

Μια συνοπτική παρουσίαση της Γ' κλίσης, με πίνακες και παρατηρήσεις.


ΠΡΟΣΟΧΗ: Κάθε φορά διαβάζουμε ό,τι έχουμε. Για παράδειγμα εδώ συμπεριλαμβάνονται η ύλη της Α΄γυμνασίου, της Β' γυμνασίου μέχρι και κάποια "δύσκολα", που χρειάζονται στη Θεωρητική Κατ/νση του Λυκείου. Θεωρήθηκε, όμως, χρήσιμο να υπάρχει μια πλήρης εικόνα της Γ' κλίσης. Για κάθε διευκρίνιση είμαι στη διάθεσή σας, τόσο εδώ ("σχόλια") όσο και εκεί ("σχολείο"). Καλή μελέτη!

Η τρίτη κλίση περιλαμβάνει ονόματα: ·         αρσενικά, θηλυκά και ουδέτερα περιττοσύλλαβα ·         Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά λήγουν στην ονομαστική του ενικού σ' ένα από τα φωνήεντα:α, ι, υ, ω  ή σ' ένα από τα σύμφωνα ν, ρ, ς, (ξ, ψ). Στη γενική του ενικού λήγουν σε -ος,  -ως, -ους ·         Καταληκτικά λέγονται όσα αρσενικά και θηλυκά σχηματίζουν την ονομαστική του ενικού με την κατάληξη -ς, π.χ. ἥρω-ς, ἰχθύ-ς ·         Ακατάληκτα λέγονται όλα τα ουδέτερα και κάποια αρσενικά και θηλυκά που σχηματίζουν την ονομαστική του ενικού χωρίς κατάληξη, π.χ. χιών, ἠχώ ·         Μονόθεμα λέγονται αυτά που σχηματίζουν όλες τις πτώσεις από ένα μόνο θέμα, π.χ.χιτών, χιτῶν-ος ·         Διπλόθεμα λέγονται αυτά που σχηματίζουν τις πτώσεις με δύο θέματα, γιατί σε μερικές περιπτώσεις εκτείνουν το φωνήεν της τελευταίας συλλαβής του θέματος· π.χ. ἡγεμόν-ος, ἡγεμών o        Στα διπλόθεμα το θέμα που έχει στην τελευταία συλλαβή μακρόχρονο φωνήεν λέγεται ισχυρό θέμα, π.χ. ποιμήν, ῥήτωρ o        Στα διπλόθεμα  το θέμα που έχει στην τελευταία συλλαβή βραχύχρονο φωνήεν λέγεται αδύνατο θέμα ·         Το θέμα στα μονόθεμα βρίσκεται από τη γενική του ενικού, αφού αφαιρεθεί από αυτήν η κατάληξη: πίνακ-ος > πινακ-,  κλητῆρ-ος > κλητηρ- ·         Το ισχυρό θέμα στα διπλόθεμα βρίσκεται από την ονομαστική του ενικού, π.χ. ὁ ἡγεμών, ὁποιμήν ·         Το αδύνατο θέμα στα διπλόθεμα βρίσκεται από τη γενική του ενικού, αφού αφαιρεθεί η κατάληξη, π.χ. τοῦ ἡγεμόν-ος > ἡγεμον, τοῦ ποιμένος > ποιμεν- ·         Φωνηεντόληκτα λέγονται όσα έχουν χαρακτήρα φωνήεν, π.χ. ἥρω-ς ἥρωο-ς, πόλι-ς πόλε-ως ·         Συμφωνόληκτα λέγονται όσα έχουν χαρακτήρα σύμφωνο, π.χ. κόραξ κόρακ-ος, σωλήν σωλῆν-ος

καταλήξεις της γ' κλίσης
Ενικός	Αρσενικά Θηλυκά		Ουδέτερα
ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ.	-ς -ος -ι -α -ς	- -ως ν	- -ος -ι - -	-ως
Πληθυντικός
ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ.	-ες -ων -σι(ν) -ας -ες	-ς (-νς)	-α -ων -σι(ν) -α -α

Παρατηρήσεις στις καταλήξεις των ονομάτων της γ' κλίσης Από τα ονόματα της γ' κλίσης: 1.      τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν σ' όλες τις πτώσεις τις ίδιες καταλήξεις· 2.      τα ουδέτερα διαφέρουν από τα αρσενικά και τα θηλυκά στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού και του πληθυντικού. Το ι και το α στη λήγουσα των ονομάτων της γ' κλίσης είναι βραχύχρονα: ἡ γνῶσις, τὸν ἀγῶνα.

Φωνηεντόληκτα

α) Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	ἥρω-ς ἥρω-ος ἥρω-ι ἥρω-α ἥρω-ς	θὼ-ς θω-ὸς θω-ὶ θῶ-α θὼ-ς
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	ἥρω-ες ἡρώ-ων ἥρω-σι(ν) ἥρω-ας ἥρω-ες	θῶ-ες θώ-ων θω-σὶ(ν) θῶ-ας θῶ-ες

β) Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -υς, γεν. -υος
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	βότρυ-ς βότρυ-ος βότρυ-ϊ βότρυ-ν βότρυ	ἰχθὺ-ς ἰχθύ-ος ἰχθύ-ϊ ἰχθὺ-ν ἰχθὺ	δρῦ-ς δρυ-ὸς δρυ-ΐ δρῦ-ν δρῦ
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	βότρυ-ες βοτρύ-ων βότρυ-σι(ν) βότρυ-ς βότρυ-ες	ἰχθύ-ες ἰχθύ-ων ἰχθύ-σι(ν) ἰχθῦ-ς ἰχθύ-ες	δρύ-ες δρυ-ῶν δρυ-σὶ(ν) δρῦ-ς δρύ-ες
Παρατηρήσεις 1.      Η αιτιατική του ενικού σχηματίζεται με την κατάληξη -ν αντί -α και η αιτιατική του πληθυντικού με την κατάληξη -ς αντί -ας, π.χ. τόν βότρυν, τούς βότρυς 2.      Η κλητική του ενικού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη, π.χ. ὦ βότρυ, 3.      Όλοι οι μονοσύλλαβοι τύποι και η αιτιατική του πληθυντικού γενικά, όταν αυτή τονίζεται στη λήγουσα, παίρνουν περισπωμένη αντίθετα με τον κανόνα.

γ) Φωνηεντόληκτα καταληκτικά διπλόθεμα αρσενικά και θηλυκά σε -ις (γεν. -εως) // -υς (γεν. -εως) ουδέτερα σε -υ (γεν. -εως)
Ενικός αριθμός
ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	δύναμι-ς δυνάμε-ως δυνάμει δύναμι-ν δύναμι	πόλι-ς πόλε-ως πόλει πόλι-ν πόλι	ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	πέλεκυ-ς πελέκε-ως πελέκ-ει πέλεκυ-ν πέλεκυ	τό τοῦ τῷ τό ὦ	ἄστυ ἄστε-ως ἄστει ἄστυ ἄστυ
Πληθυντικός αριθμός
αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	δυνάμεις δυνάμε-ων δυνάμε-σι(ν) δυνάμεις δυνάμεις	πόλεις πόλε-ων πόλε-σι(ν) πόλεις πόλεις	οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	πελέκεις πελέκε-ων πελέκε-σι(ν) πελέκεις πελέκεις	τά τῶν τοῖς τά ὦ	ἄστη ἄστε-ων ἄστε-σι(ν) ἄστη ἄστη
Παρατηρήσεις Τα φωνηεντόληκτα σε -ις ή -υς: 1.      έχουν δύο θέματα: ένα σε -ι ή -υ από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστική, η αιτιατική και η κλητική του ενικού, και άλλο σε  -ε, από το οποίο σχηματίζονται οι άλλες πτώσεις. 2.      στη γενική του ενικού έχουν κατάληξη -ως (αντί -ος) και τονίζονται στη γενική του ενικού και του πληθυντικού στην ΠΠΛ αντίθετα με τον κανόνα. 3.      συναιρούν το χαρακτήρα ε με το ακόλουθο ε ή ι των καταλήξεων σε ει, π.χ. πόλεες > πόλεις 4.      σχηματίζουν: o         την αιτιατική του ενικού με την κατάληξη -ν (τὴν πόλι-ν), o        την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη, π.χ. ὦ πόλι, o         και την αιτιατική του πληθυντικού όμοια με την ονομαστική από αναλογία προς αυτή, π.χ. αἱ πόλεις, τὰς πόλεις

δ) Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -αῦς, -εὺς, -οῦς
Ενικός αριθμός
ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	γραῦ-ς γρα-ός γρα-ΐ γραῦ-ν γραῦ	ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	βασιλεὺ-ς βασιλέ-ως βασιλεῖ βασιλέ-α βασιλεῦ	ἁλιεὺ-ς ἁλιέ-ως ἁλι-ῶς ἁλι-εῖ ἁλιέ-α ἁλι-ᾶ ἁλιεῦ	βοῦ-ς βο-ὸς βο-ΐ βοῦ-ν βοῦ
Πληθυντικός αριθμός
αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	γρᾶ-ες γρα-ῶν γραυ-σὶ(ν) γραῦς γρᾶ-ες	οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	βασιλεῖς βασιλέ-ων βασιλεῦ-σι(ν) βασιλέ-ας βασιλεῖς	ἁλιεῖς ἁλιέ-ων  ἁλι-ῶν ἁλιεῦ-σι(ν) ἁλιέ-ας ἁλι-ᾶς ἁλιεῖς	βό-ες βο-ῶν βου-σὶ(ν) βοῦ-ς βό-ες
Παρατηρήσεις Στα φωνηεντόληκτα σε -εὺς, -οῦς, αῦς: 1.      Το υ του χαρακτήρα αποβάλλεται πριν από φωνήεν: βασιλεὺς > βασιλέ-ως 2.      Η κλητική του ενικού είναι όμοια με το θέμα (χωρίς κατάληξη): ὦ βασιλεῦ Στα φωνηεντόληκτα σε -εὺς: 1.      Η γενική του ενικού έχει κατάληξη -ως (αντί -ος): τοῦ βασιλέ-ως 2.      Η αιτιατική του πληθυντικού έχει κατάληξη -ας: τούς βασιλέ-ας 3.      Το ε που απομένει στο θέμα μετά την αποβολή του υ συναιρείται με το ακόλουθοε ή ι των καταλήξεων σε ει: οι βασιλέ-ες > βασιλεῖς Όσα φωνηεντόληκτα σε -εὺς έχουν πριν από το -εὺς φωνήεν συναιρούν συνήθως το τελικό ε που απομένει στο θέμα με το ακόλουθο ω και α των καταλήξεων στη γενική και αιτιατική του ενικού και πληθυντικού: ἁλιεὺς, τοῦ ἁλιέως > ἁλιῶς· τὸν ἁλιέ-α > ἁλιᾶ· τῶν ἁλιέ-ων > ἁλιῶν.

ε) Φωνηεντόληκτα ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ὼ, γεν. -οῦς
Ενικός αριθμός
ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	ἠχὼ ἠχόος > ἠχοῦς ἠχό-ι  > ἠχοῖ ἠχόα  > ἠχώ ἠχοῖ	Κλειώ Κλειό-ος > Κλειοῦς Κλειό-ι    > Κλειοῖ Κλειό-α   > Κλειώ Κλειοῖ
Παρατηρήσεις Τα φωνηεντόληκτα σε -ω γεν. -ους: 1.      κανονικά δεν έχουν πληθυντικό και δυϊκό αριθμό· όταν όμως τους σχηματίζουν, κλίνονται σύμφωνα με τη β' κλίση, π.χ. ἡ λεχώ, αἱ λεχοί, τῶν λεχῶν 2.      σχηματίζουν την ονομαστική με το ισχυρό θέμα -ω χωρίς καμιά κατάληξη· στις πλάγιες πτώσεις συναιρούν το χαρακτήρα ο του αδύνατου θέματος με τις καταλήξεις και οξύνονται στην αιτιατική αντίθετα με τον κανόνα, από αναλογία προς την ομόηχη ονομαστική, π.χ. ἡ ἠχὼ, τὴν ἠχὼ 3.      σχηματίζουν την κλητική με αρχαιότερο θέμα σε -οι χωρίς κατάληξη και παίρνουν περισπωμένη από αναλογία προς την ομόηχη δοτική, π.χ. τῇ ἠχοῖ, ὦ ἠχοῖ

Συμφωνόληκτα Αφωνόληκτα

α) Ουρανικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	κόραξ (κ-ς) κόρακ-ος κόρακ-ι κόρακ-α κόραξ (κ-ς)	ὄνυξ (χ-ς) ὄνυχ-ος ὄνυχ-ι ὄνυχ-α ὄνυξ (χ-ς)	ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	πτέρυξ (γ-ς) πτέρυγ-ος πτέρυγ-ι πτέρυγ-α πτέρυξ (γ-ς)
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	κόρακ-ες κοράκ-ων κόραξι (κ-σι) κόρακ-ας κόρακ-ες	ὄνυχ-ες ὀνύχ-ων ὄνυξι (χ-σι) ὄνυχ-ας ὄνυχ-ες	αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	πτέρυγ-ες πτερύγ-ων πτέρυξι (γ-σι) πτέρυγ-ας πτέρυγ-ες

β) Χειλικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	γύψ (π-ς) γυπ-ός γυπ-ὶ γῦπ-α γύψ (π-ς)	Ἄραψ (β-ς) Ἄραβ-ος Ἄραβ-ι Ἄραβ-α Ἄραψ (β-ς)
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	γῦπ-ες γυπ-ῶν γυψί (π-σι) γύπ-ας γῦπ-ες	Ἄραβ-ες Αράβ-ων Ἄραψι (β-σι) Ἄραβ-ας Ἄραβ-ες

γ) Οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα απλό οδοντικό τ ή δ ή θ
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	τάπης (τ-ς) τάπητ-ος τάπητ-ι τάπητ-α τάπης (τ-ς)	ὄρνις (θ-ς) ὄρνιθ-ος ὄρνιθ-ι ὄρνιν ὄρνι	παῖς (δ-ς) παιδ-ὸς παιδ-ὶ παῖδ-α παῖ		ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	πατρίς (δ-ς) πατρίδ-ος πατρίδ-ι πατρίδ-α πατρίς	χάρις (τ-ς) χάριτ-ος χάριτ-ι χάριν χάρι	τυραννίς (δ-ς) τυραννίδ-ος τυραννίδ-ι τυραννίδ-α τυραννί
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	τάπητ-ες ταπήτ-ων τάπησι (τ-σι) τάπητ-ας τάπητ-ες	ὄρνιθ-ες ὀρνίθ-ων ὄρνισι (θ-σι) ὄρνιθ-ας ὄρνιθ-ες		παῖδ-ες παίδ-ων παισὶ (δ-σι) παῖδ-ας παῖδ-ες	αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	πατρίδ-ες πατρίδ-ων πατρίσι (δ-σι) πατρίδ-ας πατρίδ-ες	χάριτ-ες χαρίτ-ων χάρισι (δ-σι) χάριτ-ας χάριτ-ες	τυραννίδ-ες τυραννίδ-ων τυραννίσι (δ-σι) τυραννίδ-ας τυραννίδ-ες
Παρατήρηση: Τα βαρύτονα οδοντικόληκτα σε -ις (γεν. -ιδος, -ιτος, -ιθος) σχηματίζουν την αιτιατική του ενικού σε -ν και την κλητική του ενικού όμοια με το θέμα (χωρίς το χαρακτήρα), π.χ. τὴν χάρι-ν, τὴν ἔρι-ν, τὸν ὄρνι-ν·  όμοια και μερικά οδοντικόληκτα βαρύτονα σε -ης ή -υς, π.χ. ὁ (και ἡ) Πάρνης του Πάρνηθος, τὸν Πάρνην, ὦ Πάρνη. Το οξύτονο τυραννίς (-ίδος) και το περισπώμενο ὁ παῖς σχηματίζουν  την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη με αφαίρεση του οδοντικού χαρακτήρα, π.χ.  ὦ τυρρανί, παῖ

δ) Οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με θέμα σε ντ (ον. -ας, γεν. -αντος και ον. -ους, γεν. -οντος)
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	ἱμάς (ντ-ς) ἱμάντ-ος ἱμάντ-ι ἱμάντ-α ἱμάς	γίγας (ντ-ς) γίγαντ-ος γίγαντ-ι γίγαντ-α γίγαν	ὀδούς (ὁδόντ-ς) ὀδόντ-ος ὀδόντ-ι ὀδόντ-α ὀδούς (ὁδόντ-ς)
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	ἱμάντ-ες ἱμάντ-ων ἱμᾶσι (αντ-σι) ἱμάντ-ας ἱμάντ-ες	γίγαντ-ες γιγάντ-ων γίγασι (αντ-σι) γίγαντ-ας γίγαντ-ες	ὀδόντ-ες ὀδόντ-ων ὀδοῦσι (ὁδόντ-σι) ὀδόντ-ας ὀδόντ-ες
Παρατήρηση: α) Τα οδοντικόληκτα σε -ας (γεν. -αντος) που τονίζονται στη λήγουσα, σχηματίζουν την κλητική του ενικού ίδια με την ονομαστική, π.χ. ἱμάς. β) Τα οδοντικόληκτα σε -ας (γεν. -αντος) που δεν τονίζονται στη λήγουσα (βαρύτονα), σχηματίζουν την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη με αφαίρεση του οδοντικού χαρακτήρα, π.χ.  ὦ γίγαν, ὦ ἐλέφαν, ὦ Αἶαν.

ε) Οδοντικόληκτα ακατάληκτα  διπλόθεμα με θέμα σε ντ (ον. -ων, γεν. -οντος)
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	γέρων γέροντ-ος γέροντ-ι γέροντ-α γέρον
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	γέροντ-ες γερόντ-ων γέρουσι (γέροντ-σι) γέροντ-ας γέροντ-ες
Παρατήρηση: Τα βαρύτονα οδοντικόληκτα σε -ων (γεν. -οντος) σχηματίζουν την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη με αφαίρεση του οδοντικού χαρακτήρα, π.χ. ὦ γέρον, ὦ δράκον, ὦ  λέον, ὦ τένον.

ζ) Οδοντικόληκτα ουδέτερα ακατάληκτα μονόθεμα σε α (γεν. -ατος)
Ενικός αριθμός
τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	κτῆμα κτήματ-ος κτήματ-ι κτῆμα κτῆμα
Πληθυντικός αριθμός
τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	κτήματ-α κτημάτ-ων κτήμασι (ατ-σι) κτήματ-α κτήματ-α
Παρατήρηση: Τα ουδέτερα οδοντικόληκτα σε -μα (γεν. -ματος) είναι όλα ακατάληκτα, π.χ. κτῆμα, σῶμα, στράτευμα. Καταληκτικά είναι μόνο τα ουδέτερα φῶς (φῶτ-ς), γεν. φωτ-ός κ.τ.λ. και το ανώμαλο οὖς (οὖτ-ς), γεν. ὠτ-ός

Παρατηρήσεις στα αφωνόληκτα της γ' κλίσης Τα περισσότερα αρσενικά και θηλυκά σχηματίζουν κανονικά την αιτιατική του ενικού με κατάληξη -α, π.χ. τὸν κόρακ-α, τὴν πατρίδ-α και την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική, π.χ.  ὦ κόραξ, ὦ πατρίς.

Ημιφωνόληκτα Ενρινόληκτα
α) Ενρινόληκτα μονόθεμα καταληκτικά σε -ις, (γεν. -ῑνος) ακατάληκτα σε -αν (γεν. -ᾱνος), -ην (γεν. -ηνος) και -ων (γεν. -ωνος)
Ενικός αριθμός
ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	ἀκτὶς ἀκτῖν-ος ἀκτῖν-ι ἀκτῖν-α ἀκτίς	ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	Τιτάν Τιτᾶν-ος Τιτᾶν-ι Τιτᾶν-α Τιτάν	Ἕλλην Ἕλλην-ος Ἕλλην-ι Ἕλλην-α Ἕλλην	χειμὼν χειμῶν-ος χειμῶν-ι χειμῶν-α χειμὼν
Πληθυντικός αριθμός
αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	ἀκτῖν-ες ἀκτίν-ων ἀκτῖ-σι(ν) ἀκτῖν-ας ἀκτῖν-ες	οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	Τιτᾶν-ες Τιτάν-ων Τιτᾶ-σι(ν) Τιτᾶν-ας Τιτᾶν-ες	Ἕλλην-ες Ἑλλήν-ων Ἕλλη-σι(ν) Ἕλλην-ας Ἕλλην-ες	χειμῶν-ες χειμών-ων χειμῶ-σι(ν) χειμῶν-ας χειμῶν-ες

β) Ενρινόληκτα διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ην (γεν. -ενος), και -ων (γεν. -ονος)
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	ποιμὴν ποιμέν-ος ποιμέν-ι ποιμέν-α ποιμὴν	ἡγεμὼν ἡγεμόν-ος ἡγεμόν-ι ἡγεμόν-α ἡγεμὼν	γείτων γείτον-ος γείτον-ι γείτον-α γεῖτον
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	ποιμέν-ες ποιμέν-ων ποιμέ-σι(ν) ποιμέν-ας ποιμέν-ες	ἡγεμόν-ες ἡγεμόν-ων ἡγεμό-σι(ν) ἡγεμόν-ας ἡγεμόν-ες	γείτον-ες γειτόν-ων γείτο-σι(ν) γείτον-ας γείτον-ες

Ημιφωνόληκτα Υγρόληκτα

α) Υγρόληκτα μονόθεμα ακατάληκτα σε -ηρ (γεν. -ηρος), -ωρ (γεν. -ωρος) και ουδέτερα σε -αρ (γεν. -αρος)
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	κλητὴρ κλητῆρ-ος κλητῆρ-ι κλητῆρ-α κλητὴρ	ἰχὼρ ἰχῶρ-ος ἰχῶρ-ι ἰχῶρ-α ἰχὼρ	τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	νέκταρ νέκταρ-ος νέκταρ-ι νέκταρ νέκταρ
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	κλητῆρ-ες κλητήρ-ων κλητῆρ-σι(ν) κλητῆρ-ας κλητῆρ-ες	ἰχῶρ-ες ἰχώρ-ων ἰχῶρ-σι(ν) ἰχῶρ-ας ἰχῶρ-ες	τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	δεν έχει

β) Υγρόληκτα διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ὴρ (γεν. -έρος), -ωρ (γεν. -ορος)
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	ἀθὴρ ἀθέρ-ος ἀθέρ-ι ἀθέρ-α ἀθὴρ	ῥήτωρ ῥήτορ-ος ῥήτορ-ι ῥήτορ-α ῥῆτορ
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	ἀθέρ-ες ἀθέρ-ων ἀθέρ-σι(ν) ἀθέρ-ας ἀθέρ-ες	ῥήτορ-ες ῥητόρ-ων ῥήτορ-σι(ν) ῥήτορ-ας ῥήτορ-ες

Παρατηρήσεις στα ενρινόληκτα και υγρόληκτα της γ' κλίσης Τα φωνήεντα ι και α εμπρός από το χαρακτήρα ν των ονομάτων σε -ις (γεν. -ινος) και αν (γεν. -ανος) είναι μακρόχρονα, π.χ. τῆς ἀκτῖν-ος, τῆς Σαλαμῖν-ος, τοῦ Τιτᾶν-ος, τοῦ πελεκᾶν-ος. Τα ενρινόληκτα και υγρόληκτα της γ' κλίσης σχηματίζουν κανονικά την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική του ενικού, π.χ. ἡ ἀκτίς > ὦ ἀκτίς, ὁ Τιτάν > ὦ Τιτάν, ὁ Ἕλλην > ὦἝλλην, ὁ ἡγεμών > ὦ ἡγεμών, ὁ ποιμήν > ὦ ποιμήν, ὁ ἰχώρ > ὦ ἰχώρ. Τα βαρύτονα διπλόθεμα σε -ων (γεν. -ονος) και -ωρ (γεν. -ορος) σχηματίζουν την κλητική του ενικού όμοια με το αδύνατο θέμα, π.χ. ὁ γείτων > ὦ γεῖτον, ὁ δαίμων > ὦ δαῖμον, ὁ Ἰάσων > ὦ Ἰᾶσον, ὁ ρήτωρ > ὦ ρῆτορ. Ο χαρακτήρας λ και ρ εμπρός από το σ της κατάληξης παραμένει, ενώ ο χαρακτήρας ν εμπρός από αυτό αποβάλλεται (χωρίς αντέκταση του προηγούμενου τυχόν βραχύχρονου φωνήεντος), π.χ. ὁ ἅλ-ς > τοῖς ἁλ-σι, ὁ ρήτωρ > τοῖς ρήτορ-σι· αλλά: ἡ ἀκτίν-ς  > ἀκτίς ταῖς ἀκτίν-σι > ἀκτί-σι· τοῖς ἡγεμόν-σι > ἡγεμό-σι.

γ) Υγρόληκτα συγκοπτόμενα διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ηρ (γεν. -ρος)
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	πατὴρ πατρ-ὸς πατρ-ὶ πατέρ-α πάτερ	ἀνὴρ ἀνδρ-ὸς ἀνδρ-ὶ ἄνδρ-α ἄνερ	ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	Δημήτηρ Δήμητρ-ος Δήμητρ-ι Δήμητρ-α Δήμητερ	μήτηρ μητρ-ὸς μητρ-ὶ μητέρ-α μήτερ	γαστὴρ γαστρ-ὸς γαστρ-ὶ γαστέρ-α γαστὴρ	θυγάτηρ θυγατρὸς θυγατρὶ θυγατέρ-α θύγατερ
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	πατέρ-ες πατέρ-ων πατρ-ά-σι(ν) πατέρ-ας πατέρ-ες	ἄνδρ-ες ἀνδρ-ῶν ἀνδρά-σι(ν) ἄνδρ-ας ἄνδρ-ες	αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	δεν έχει	μητέρ-ες μητέρ-ων μητρ-ά-σι(ν) μητέρ-ας μητέρ-ες	γαστέρ-ες γαστέρ-ων γαστρ-ά-σι(ν) γαστέρ-ας γαστέρ-ες	θυγατέρ-ες θυγατέρ-ων θυγατρ-ά-σι(ν) θυγατέρ-ας θυγατέρ-ες
Παρατηρήσεις: Από τα συγκοπτόμενα ονόματα της γ' κλίσης: 1.       Τα ονόματα ὁ πατὴρ, ἡ μήτηρ, ἡ θυγάτηρ και η γαστὴρ συγκόπτουν, δηλαδή χάνουν, το ε του θέματος στη γενική και δοτική του ενικού και στη δοτική του πληθυντικού· το όνομα ἡ Δημήτηρ στις πλάγιες πτώσεις του ενικού και το όνομα ο ἀνὴρ στις πλάγιες πτώσεις του ενικού και σε όλες τις πτώσεις του πληθυντικού, στις οποίες εμπρός από το χαρακτήρα αναπτύσσεται το σύμφωνο δ για να διευκολυνθεί η προφορά. 2.      Τα ονόματα πατὴρ, μήτηρ, θυγάτηρ και γαστὴρ στη γενική και δοτική του ενικού τονίζονται στη λήγουσα (πατρός, πατρί, μητρός, μητρί κ.τ.λ.)· το όνομα ἀνὴρ τονίζεται στη λήγουσα στη γενική και δοτική του ενικού και στη γενική του πληθυντικού (ἀνδρός, ἀνδρὶ· το όνομα Δημήτηρ τονίζεται στην προπαραλήγουσα σε όλες τις πτώσεις του ενικού, εκτός από την ονομαστική. Τα συγκοπτόμενα ονόματα: 1.      σχηματίζουν την κλητική του ενικού όμοια με το αδύνατο θέμα και τονίζονται σ' αυτήν επάνω στην αρχική συλλαβή: ὦ πάτερ, ὦ θύγατερ, ὦ Δήμητερ κ.τ.λ.· μόνο το όνομα γαστὴρ σχηματίζει την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική: ὦ γαστὴρ 2.      στη δοτική του πληθυντικού ανάμεσα από το συγκομμένο θέμα και την κατάληξη, για να διευκολυνθεί η προφορά, παίρνουν ένα βραχύχρονο α που τονίζεται: πατρ-ά-σι(ν), ἀνδρ-ά-σι(ν)

Ημιφωνόληκτα Σιγμόληκτα

  

α) Σιγμόληκτα αρσενικά ακατάληκτα σε -ης (γεν. -ους), ή  -κλῆς (γεν. -κλέους)
Ενικός αριθμός
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	Σωκράτης Σωκράτους Σωκράτει Σωκράτη Σώκρατες	Περικλῆς Περικλέους Περικλεῖ Περικλέα Περίκλεις
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	Σωκράται Σωκρατῶν Σωκράταις Σωκράτας Σωκράται	Περικλεῖς Περικλέ-ων Περικλεῖς Περικλεῖς
Παρατηρήσεις: Τα αρσενικά σιγμόληκτα σε -ης (γεν. -ους) και -κλῆς (γεν. κλέους) είναι όλα κύρια ονόματα και: 1.      έχουν θέμα σε -εσ: Σωκράτεσ-, Περικλεεσ- 2.      στην ονομαστική του ενικού δεν παίρνουν κατάληξη και εκτείνουν το βραχύχρονο φωνήεν ε του θέματος σε η: Σωκράτης, Περικλέηςκαι με συναίρεση Περικλῆς· 3.      στις πλάγιες πτώσεις του ενικού αποβάλλουν το χαρακτήρα σανάμεσα στα δύο φωνήεντα και έπειτα συναιρούν τα δύο αυτά φωνήεντα: τοῦ Σωκράτεσ-ος, Σωκράτε-ος, Σωκράτους 4.      στην κλητική του ενικού δεν παίρνουν κατάληξη και ανεβάζουν τον τόνο: ὦ Σώκρατες, ὦ Περίκλεις (με συναίρεση από το Περίκλεες) 5.      όσα λήγουν σε -κλῆς συναιρούν το ε της συλλαβής κλε-, όταν ύστερα από αυτό ακολουθεί η ή ε ή ει: (Περικλέη) Περικλῆς (Περίκλεες) Περίκλεις, (Περικλέει) Περικλεῖ· 6.      κανονικά έχουν μόνο ενικό αριθμό· όταν όμως χρησιμοποιούνται στον πληθυντικό σχηματίζονται σε -ης (γεν. -ους) κατά την α' κλίση (οι Σωκράται κ.τ.λ.) και τα σε -κλῆς (γεν. -κλέους) κατά την γ' κλίση (οι Περικλέ-ες = Περικλεῖς κ.τ.λ.)

β) Σιγμόληκτα θηλυκά ακατάληκτα  σε ὼς (γεν. οῦς)
Ενικός αριθμός
ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	αἰδὼς αιδοῦς αἰδοῖ αἰδῶ αἰδὼς	Ἠὼς Ἠοῦς Ἠοῖ Ἠῶ Ἠὼς

γ) Σιγμόληκτα ουδέτερα ακατάληκτα σε -ος (γεν. -ους)
Ενικός αριθμός
τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	βέλος βέλους βέλει βέλος βέλος	ἔδαφος ἐδάφους ἐδάφει ἔδαφος ἔδαφος
Πληθυντικός αριθμός
τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	βέλη βελῶν βέλεσι(ν) βέλη βέλη	ἐδάφη ἐδαφῶν ἐδάφεσι(ν) ἐδάφη ἐδάφη
Παρατηρήσεις: Τα ουδέτερα σιγμόληκτα σε -ος (γεν. -ους): έχουν αρχικό θέμα σε -εσ: βελεσ-, ἐδαφεσ- σχηματίζουν την ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη, αλλά στις πτώσεις αυτές το φωνήενε που είναι πριν από το χαρακτήρα το τρέπουν σε -ο: βελεσ- > βέλος, ἐδαφεσ > ἔδαφος· με το αρχικό θέμα σε -εσ σχηματίζουν τη γενική και δοτική του ενικού και όλες τις πτώσεις του πληθυντικού· αποβάλλουν όμως σ' αυτές το χαρακτήρα ανάμεσα στα δύο φωνήεντα και έπειτα συναιρούν τα φωνήεντα αυτά, δηλαδή το ε+ο σε ου (βέλε-ος > βέλους), το ε+ι σε ει (βέλε-ι > βέλει), το ε+ε σε ει (βέλε-ε > βέλει) το ε+οι σε οι (βελέ-οιν > βελοῖν), το ε+ω σε ω (βελέων > βελῶν) και το ε+α κανονικά σε η(βέλε-α > βέλη· αν όμως πριν από το ε προηγείται άλλο ε, τότε συναιρούν το ε+α σε α: τὰ χρέε-α > χρέα, τὰ κλέε-α > κλέα στη δοτική του πληθυντικού όπου βρίσκονται δύο σ (βέλεσ-σι) τα απλοποιούν σε ένα: βέλεσι

δ) Σιγμόληκτα ουδέτερα ακατάληκτα σε -ας (γεν. -ως ή -ατος)
Ενικός αριθμός
τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	κρέας κρέως κρέᾳ κρέας κρέας	γέρας γέρως γέρᾳ γέρας γέρας	γῆρας γήρ-ως γῆρα-ᾳ γῆρας γῆρας	πέρας πέρατ-ος πέρατ-ι πέρας πέρας	κέρας κέρως / κέρατ-ος κέρᾳ / κέρατ-ι κέρας κέρας	τέρας τέρατ-ος τέρατ-ι τέρας τέρας
Πληθυντικός αριθμός
τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	κρέα κρεῶν κρέα-σι(ν) κρέα κρέα	γέρα γερ-ῶν γέρα-σι(ν) γέρα γέρα	δεν έχει	πέρατα περάτ-ων πέρα-σι(ν) πέρατα πέρατα	κέρα / κέρατα κερῶν / κεράτ-ων κέρᾳσι / κέρα-σι(ν) κέρα / κέρατα κέρα / κέρατα	τέρα / τέρατα τερῶν / τεράτ-ων τέρα-σι(ν) / τέρα-σι(ν) τέρα / τέρατα τέρα / τέρατα
Παρατηρήσεις: Σιγμόληκτα ουδέτερα σε -ας είναι έξι: κρέας, γέρας, γῆρας, πέρας, τέρας, κέρας. Από αυτά: 1.      μόνο τα ονόματα: κρέας, γέρας, γῆρας έχουν θέμα παντού καθαρά σιγμόληκτο σε -ασ·-αυτά αποβάλλουν το σανάμεσα σε δύο φωνήεντα και έπειτα συναιρούν τα δύο αυτά φωνήεντα: του (κρέασ-ος > κρέα-ος > κρέως 2.      το όνομα πέρας σχηματίζει την ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού από σιγμόληκτο θέμα σε -ας, χωρίς κατάληξη, και τις άλλες πτώσεις από θέμα σε -ατ, ως οδοντικόληκτο: τοῦ  πέρατ-ος, τῷ πέρατ-ι, τὰ  πέρατ-α, τῶν περάτ-ων 3.      το όνομα τέρας σχηματίζει τον ενικό κατά το πέρας: τὸ τέρας,  τοῦ τέρατος κ.τ.λ. 4.      το όνομα κέρας σε όλους τους αριθμούς και το όνομα τέρας στον πληθυντικό και δυϊκό σχηματίζονται και κατά τους δύο τρόπους, δηλαδή και ως σιγμόληκτα (κατά το κρέας) και ως οδονικόληκτα (κατά το πέρας): τὸ κέρας, τοῦ κέρως και κέρατος, τῷ κέρᾳ και κέρατι κ.τ.λ. 5.      το όνομα γῆρας έχει μόνο ενικό αριθμό.